Nhiều developer cho rằng JSON là sự lựa chọn tốt nhất, nó phù hợp với bất kỳ dự án lập trình nào, nhưng ngay cả khi XML trở nên ít phổ biến thì nó vẫn có một chỗ đứng nhất định giới lập trình. Vẫn có những lúc bạn nên sử dụng XML thay vì lựa chọn JSON. Nếu bạn đang xây dựng một API web từ đầu, bạn nên xác định công nghệ nào là tốt nhất cho các nhu cầu của bạn. Dưới đây là một số ưu và nhược điểm của cả JSON và XML trong một ứng dụng.
Ưu và nhược điểm của XML
XML (Extensible Markup Language) là một ngôn ngữ lâu đời (1996) nó tồn tại tận ngày hôm nay. Có rất nhiều dự án trên các nền tảng công nghệ cũ vẫn đang sử dụng XML, vì vậy nếu bạn cần làm việc với một API với các nền tảng này thì rất có thể bạn sẽ cần phải làm việc với XML. Những API này không có nhiều lựa chọn cho bạn.
XML rất hữu ích khi bạn có quá nhiều các phương thức và các thuộc tính vào chung trong một bản ghi. Giả sử bạn có một tập tin dùng để định nghĩa (define) một đối tượng và bạn cần mô tả các thuộc tính của đối tượng đó trong tập dữ liệu. Bạn có thể sử dụng XML và cú pháp giống HTML của nó để phân tích từng thuộc tính và nhúng vào bản ghi.
Bạn còn lựa chọn nào khác ngoài XML nếu bạn chọn sử dụng XSLT (XSL Transformations). Mặc dù ít được sử dụng ngày nay nhưng XSLT là một phần của nhiều dự án Web front-end. XSLT là đọc và đánh dấu các thuộc tính của một bản ghi XML và trình bày nó thành một cấu trúc để người dùng phân tích. Bạn có thể hiểu XSLT như CSS cho HTML. CSS cho trình duyệt biết cách thiết kế và trình bày một tập tin HTML cho người dùng, còn XSLT sẽ mô tả để người dùng sẽ hiểu một tập tin XML.
Một ưu điểm khác là các trình đọc XML phân tích cú pháp sẽ xác nhận tính hợp lệ bằng một thông báo XML. Nếu định dạng không đúng, nhà phát triển sẽ nhận được thông báo lỗi. Cảnh báo này giúp nhà phát triển tránh XML có cấu trúc kém dẫn đến việc trình bày dữ liệu lộn xộn. Vì yêu cầu có thể bị từ chối và được gửi lại cho người dùng nên dữ liệu luôn được đảm bảo có cấu trúc đúng khi bạn làm việc với các hệ thống API.
Một lý do khác bạn nên chọn XML là nếu bạn sử dụng các API của bên thứ ba để tạo dữ liệu trong hệ thống của bạn. Nếu họ không cung cấp giải pháp để gửi và nhận tin nhắn trong JSON, thì bạn buộc phải làm việc với XML cho dù bạn có thích hay không. Bạn vẫn có thể làm việc với JSON trong các ứng dụng nội bộ của bạn, nhưng việc chuyển đổi giữa JSON và XML có thể tạo thêm chi phí trong lập trình không cần thiết.
Nhìn chung, XML vẫn là ngôn ngữ phù hợp cho các dev có khối lượng dữ liệu lớn với một số thuộc tính để chuyển giữa các thông báo API. Tuy nhiên, hầu hết các dev không thích làm việc với nó vì định dạng phức tạp và thêm vào chi phí để xử lý dữ liệu.
Ưu điểm và nhược điểm của JSON
Sau khi các lập trình viên mất hứng thú với XML, JSON đã nổi lên như là một lựa chọn để truyền dữ liệu trên các nền tảng. Cả JSON và XML đều là các nền tảng độc lập, nhưng JSON là một ngôn ngữ đơn giản hơn nhiều so với XML. Vì lý do này, nó có lợi thế hơn khi sử dụng XML để xây dựng API.
Vì JSON là đơn giản, nó giúp phân tích cú pháp dễ dàng hơn nhiều. Bạn không cần các thẻ và thuộc tính như XML nên nó tuyệt vời khi bạn có các đối tượng dữ liệu đơn giản. Ví dụ, nếu bạn chỉ cần di chuyển một đối tượng khách hàng với tất cả các dữ liệu liên quan của nó, thì JSON cho phép bạn cấu trúc đối tượng của bạn ở định dạng dễ đọc và dễ xác định lỗi.
Một vấn đề với JSON là các lỗi định dạng không được xác định, điều này gây khó khăn cho việc đảm bảo rằng người dùng gửi đúng dữ liệu đến API của bạn. Nhiều ngôn ngữ có các lớp (class ) và mô-đun (module) cần được xác định trước để giúp dễ dàng tuần tự hóa (serialize) dữ liệu JSON.
Nhiều API sử dụng JSON. Nếu bạn đang xây dựng một API mới, bạn nên làm việc với JSON trừ khi dữ liệu của bạn có cấu trúc phức tạp. Bất kỳ đối tác nào làm việc với API của bạn cũng đều sẽ nghĩ rằng JSON là mặc định vì nó là một tiêu chuẩn. Nếu bạn xây dựng một API mới với XML thì có thể sản phẩm của bạn sẽ ít được các nhà phát triển chú ý đến hơn so với các đối thủ cạnh tranh. Hãy nhớ rằng việc thu hút các nhà phát triển sử dụng API là cách mà các công ty công nghệ muốn đưa sản phẩm của mình đến nhiều khách hàng hơn.
Nếu bạn cần một công cụ để phân tích JSON, bạn phải sử dụng các công cụ phân tích và thiết kế của riêng mình. JSON không có ngôn ngữ thiết kế như XML có XSLT. Bạn có thể tải dữ liệu JSON với các thiết kế cụ thể do các bên thứ ba cung cấp nhưng bạn sẽ cần phải đưa các tập dữ liệu lớn này hiển thị lên trình duyệt để phân tích.
Vậy bạn nên sử dụng định dạng nào cho API?
API là xu hướng mới trong việc xây dựng thương hiệu phần mềm. Nó thu hút các nhà phát triển tiếp cận sản phẩm của bạn và giúp họ tích hợp sản phẩm của bạn lên phần mềm của họ. Đó là một cách tuyệt vời để quảng bá công ty công nghệ của bạn và thu hút nhiều khách hàng hơn.
Các nhà phát triển yêu thích các API dễ tích hợp và dễ đọc. API phức tạp làm việc cho các tổ chức lớn hơn, nổi tiếng, nhưng họ có thể tắt nhà phát triển khi công ty nhỏ với một số đối thủ cạnh tranh.
Trừ khi bạn có một lý do chính đáng để sử dụng XML ngoài ra thì bạn nên chọn JSON. JSON rất đơn giản để hiểu, nó có ít chi phí hơn XML và dễ phân tích cú pháp hơn. Tại các thành phần có cấu trúc dữ liệu phức tạp thì bạn nên tắt giao tiếp JSON với điểm cuối (endpoints) trong API của bạn. Tuy vậy không phải lúc nào nó cũng là tùy chọn, vì vậy hãy sử dụng XML nếu bạn có cấu trúc dữ liệu quan trọng yêu cầu nhiều thuộc tính khi cần được định dạng.
Mặc dù việc sử dụng các định dạng dữ liệu có vẻ như một sự cân nhắc nhỏ, nhưng nó có thể tạo ra sự khác biệt lớn khi bạn triển khai API của mình. Vì vậy nên lựa chọn cấu trúc dữ liệu phải cần được xem xét kỹ trước khi bạn triển khai trong thiết kế của mình.
Huỳnh Mai Anh Kiệt
